Nöbetçi Eczaneler
Dünyanın En Derinlerde Yaşayan Dev Amfipodu: Alicella gigantea
Her ne kadar Dünya okyanuslarının derinliklerinde saklı kalmış ve çoğu insanın pek de aşina olmadığı bir canlı olsa da, Alicella gigantea, okyanusların gizemli ve büyüleyici dünyasında önemli bir yer tutuyor. Bu dev ve soluk renkli canlı, okyanusların ulaşılması güç derinliklerinde yaşamını sürdürüyor ve amfipod ailesinin en büyük ve en dikkat çekici üyelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Amfipodlar, genellikle yandan sıkıştırılmış vücut yapıları ve çeşitli boyutlardaki üyeleriyle bilinen kabuklu deniz canlılarıdır. Alicella gigantea ise, boyu 34 santimetreye ulaşabilen, şaşırtıcı büyüklükte ve nadir görülen bir türdür. İlk defa 1899 yılında tanımlanan bu dev canlı hakkında, sadece yaşadıkları derinliğin 3.890 ile 8.931 metre arasında olduğu bilgisi bulunuyor. Görünüşte oldukça nadir bulunan bir canlı gibi olsa da, aslında derin denizlerin zorlu koşullarına mükemmel uyum sağlamış ve burada geniş alanlara yayılmış bir canlıdır.
Batı Avustralya Üniversitesi’nde görev yapan araştırmacılar, Pasifik, Atlas ve Hint Okyanusu’ndan toplamda 75 farklı bölgeden toplanan yaklaşık 200 Alicella gigantea örneğini inceledi. Bu kapsamlı çalışma sonucunda, bu dev amfipodun dünya okyanuslarının yaklaşık %59’una yakın bir alanında yaşadığı ortaya çıktı. Bu, Alicella gigantea’nın aslında oldukça yaygın ve geniş bir dağılıma sahip olduğunu gösteriyor. Bilim insanları, bu keşfin, bu türün nadir değil, aksine derin denizlerin büyük bir bölümünde yaşamını sürdüren bir tür olduğunu kanıtladığını söylüyorlar.
Okyanuslar, yüzeylerinin toplamda %71’ini kaplayan devasa bir yaşam alanı. Alicella gigantea, bu dev okyanusların en derin ve zorlu bölgeleri olan hadal kuşak adı verilen, yüksek basınca, karanlığa ve zorlu koşullara meydan okuyan habitatlarda hayatta kalmayı başarmış muhteşem bir canlıdır. 2021 yılında yapılan DNA araştırmaları, bu dev canlıların enerji tasarrufu yapabilen, uzun süre aç kalabilen ve yüksek basınçlara dayanıklı özel genlere sahip olduğunu ortaya koydu. Bu sayede, derin denizlerin korkutucu ve ulaşılması güç ortamlarında hayatta kalıp, büyüyebiliyorlar.
İlginç bir detay ise, Alicella gigantea’nın büyük boyutunun rastlantı olmadığı yönünde. Bu dev canlıların genetik yapısında bulunan aPKC adlı gen, yalnızca kapibara ve büyük memelilerde bulunan ve büyüme ile enerji kullanımını düzenleyen bir gen. Bu gen, türün büyük boyutlarının, evrimsel bir uyum ve adaptasyon sonucu ortaya çıktığını gösteriyor. Yani, bu canlılar, yüksek basınç ve düşük besin ortamında, daha uzun hayatta kalmak ve büyümek için bu genetik özellikleri geliştirmişler.
Sonuç olarak, bu dev canlıların keşfi, okyanusların bilinmeyen derinliklerinde yaşamın ne denli çeşitli ve şaşırtıcı olabileceğine dair önemli ipuçları sunuyor. Royal Society Open Science dergisinde yayımlanan bu çalışmalar, bilim insanlarının derin denizlerin gizemlerini çözme yolunda önemli bir adım olduğunu gösteriyor. Alicella gigantea’nın büyüklüğü ve uyum yeteneği, okyanusların bilinmeyen derinliklerindeki yaşamın ne kadar zengin ve kompleks olabileceğine dair büyüleyici bir örnek teşkil ediyor.