Nöbetçi Eczaneler
İstanbul’da Tarihî Görüşmeler ve Kimler Katılacak?
Ukrayna savaşında üç yılın ardından, taraflar arasında kalıcı bir barışın mümkün olup olmadığı bugün İstanbul’da düzenlenecek görüşmelerde tartışılacak. Savaşın taraflarının yanı sıra, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’den hangi temsilcilerin bu görüşmelere katılacağı henüz netleşmedi. İstanbul, bu önemli toplantıya ev sahipliği yapacak ve tüm dikkatler burada toplanmış durumda.
Rusya ve Ukrayna Liderlerinin İstanbul’da Buluşması Planlanıyor Mu?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçtiğimiz Pazar günü gazetecilere yaptığı açıklamada, Ukrayna ile İstanbul’da masaya oturma teklifinde bulundu. Putin, “Herhangi bir ön koşul olmaksızın, ciddi müzakerelere hazırız ve bu görüşmelerin 15 Mayıs Perşembe günü İstanbul’da başlamasını öneriyoruz” dedi. Aynı gün, ABD Başkanı Donald Trump da kendi sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Ukrayna hemen bunu kabul etmeli” ifadelerini kullandı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise, bu gelişmeler üzerine ertesi gün İstanbul’a geleceklerini açıkladı ve Putin’e de aynı teklifi yapma cesareti göstermesi çağrısında bulundu. Zelenskiy’nin bu açıklaması, savaşın başından beri ilk kez iki ülke liderinin yüz yüze görüşebileceği beklentisini artırdı. Ancak, Moskova’dan gece saatlerinde gelen açıklamalar, Putin’in bu görüşmelere katılmayacağı yönünde yorumlandı.
Kimler İstanbul’da Görüşmelere Katılacak?
Rusya, görüşmeler için savunma ve dışişleri bakan yardımcılarının İstanbul’da olacağını duyurdu. Yani, üst düzey bakanlar seviyesinde bir temsilci katılımı planlanıyor. ABD Başkanı Donald Trump ise, Suudi Arabistan ziyareti sonrası yaptığı açıklamada, eğer Putin katılırsa kendisinin de İstanbul’a gideceğini belirtti. Trump, “Biliyorum, (Putin) benim orada olmamı istiyor ve bu gerçekten önemli bir fırsat. Eğer savaşın sona erdirilmesi için bu adım atılırsa, ben de katılmayı düşünüyorum” dedi.
Önceki günlerde, ABD’nin İstanbul’daki temsilcisi Keith Kellogg, Amerikan basınına yaptığı açıklamada, “Umarım Başkan Putin orada olur, çünkü eğer öyleyse, Başkan Trump da katılır. Bu gerçekten müthiş bir toplantı olur. Hızlı bir barışa ulaşabileceğimize inanıyorum” ifadelerini kullandı.
Görüşmelerde Neler Tartışılacak?
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ABD’nin önerisi üzerine, 30 günlük bir ateşkes ilan etmeye hazır olduklarını açıklamıştı. Bu öneriye göre, hafta başında, Pazartesi sabahı, silahların susması gerekiyordu. Ancak, Putin bu öneriyi görmezden gelerek, İstanbul’daki görüşmelere odaklandı. Tarafların ana gündemi, şartsız 30 günlük bir ateşkes sağlamak olacak. Bu, Ukrayna için ilk değil; savaş boyunca zaman zaman enerji altyapısına saldırmama ve geçici ateşkesler uygulanmıştı.
İstanbul’da sağlanacak kalıcı ve kapsamlı bir barış anlaşması bekleniyor. Avrupa ülkeleri, Rusya’nın 30 günlük ateşkes teklifini kabul etmemesi halinde, Ukrayna’ya silah yardımlarını artırma ve Rusya’ya karşı ekonomik yaptırımları daha da sıkılaştırma tehdidinde bulunuyor. Ancak, şu an alınan yaptırımların etkisiyle, yeni kısıtlamaların sınırlı olabileceği düşünülüyor. Ayrıca, İstanbul görüşmelerinden sonuç alınamazsa, Almanya’nın Ukrayna’ya uzun menzilli Taurus füzeleri teslim etme konusunda daha istekli olacağı tahmin ediliyor.
İstanbul’da Daha Önceki Görüşmeler Ne Zaman Yapıldı?
İstanbul, geçmişte de önemli müzakerelere ev sahipliği yaptı. Ukrayna ve Rusya arasındaki ilk yüz yüze görüşme, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişiminden kısa süre sonra, 28 Şubat 2022’de Belarus’ta gerçekleşti. Ardından, 29 Mart 2022’de İstanbul’da yüz yüze bir toplantı daha yapıldı ve bu, savaş başlamadan önceki en yakın anlaşma zeminiydi. Fakat, Nisan ayındaki Buça katliamı sonrası müzakereler durdu. Rus askerlerinin Kiev yakınlarındaki Buça kasabasında sivil katliamı ortaya çıktıktan sonra, görüşmeler askıya alındı.
Mart 2022 Toplantısında Anlaşılan Konular Nelerdi?
New York Times ve Reuters’e göre, Mart 2022’deki İstanbul görüşmelerinde taraflar şu temel anlaşmalara varmıştı:
- Ukrayna, NATO’ya katılma hedefinden vazgeçecek; bunun yerine, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyelerinden alınacak güvenlik garantileri sağlanacak.
- Ukrayna topraklarına yabancı asker konuşlandırılmayacak.
- 2014’te Rusya’nın ilhak ettiği Kırım meselesi, sonraki görüşmelere bırakılacak.
- Rusya, Ukrayna’ya karşı tekrar askeri güç kullanmayacak.
Şu anki duruma bakıldığında, ABD Başkanı Trump’ın, Kırım ve diğer Rusya işgali altındaki bölgeleri Moskova’ya bırakmayı kabul ettiği ve Kiev’e bu yönde baskı yaptığı söyleniyor. Ukrayna’nın yaklaşık %20’si halen Rus kontrolü altında. Ayrıca, Mart 2022’deki toplantıda, Ukrayna ordusunun 85 bin askere düşürülmesi ve füzelerin menzilinin 40 kilometreyle sınırlanması gibi konular da gündeme gelmişti. Putin ise, İstanbul’daki müzakereleri sabote edenin kendileri olmadığını iddia ederek, yeni görüşmelerin bu taslak temelinde yürütülebileceğini belirtiyor. Trump’ın özel temsilcisi Witkoff ise, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, “İstanbul’da hazırlanan taslak, yeni müzakereler için yol gösterici olacak” dedi. Bu gelişmeler, diplomaside yeni bir dönemin başlangıcını gösteriyor.