Kanser aşıları nihayet umut vaat etmeye başladı

19’uncu yüzyılın sonlarına doğru New York’ta bir cerrah olan William Coley şaşırtıcı bir gözlemde bulundu. Boynundaki tümör nedeniyle ölümle burun buruna gelen hastalarından biri, ciddi bir bakteriyel deri enfeksiyonuna yakalandıktan sonra iyileşmişti. Meraklanan Coley, bu bulguyu tekrarlamaya çalıştı ve hastalarına öldürülmüş bakterilerden oluşan bir kokteyl enjekte ederek kanserlerinin gerilemesini sağladı.

Sonunda binden fazla hastayı bu şekilde tedavi etti ve genellikle başarılı oldu. Coley’in mantığı, enfeksiyonun bağışıklık sistemini kanserle savaşması için tetikleyebileceğiydi. Yaşadığı dönemde tartışmalı olan bu fikir, 1950’lere kadar bilim insanları tarafından daha yaygın bir şekilde kabul görmeyecekti. Bugün bu fikir, bağışıklık sistemini tümörleri tanıması ve yayılmalarıyla mücadele etmesi için eğitmeyi amaçlayan ve “kanser aşıları” olarak bilinen yeni nesil tedavilerin oluşturulmasına yönelik çabaları yönlendiriyor. Şu anda deri ve yumurtalıklardan beyin ve akciğerlere kadar her yerde bulunan kanserlere karşı denemeler devam ediyor. Yarım yüzyıl boyunca hayal kırıklığı yaratan çıkmaz sokaklardan sonra, umut verici sonuçlar ortaya çıkmaya başlıyor.

6 haftada kişisel aşı

Teori sağlam, ancak bu tür ısmarlama bir aşıyı kullanılabilecek kadar hızlı bir şekilde oluşturmak farklı bir konu. Bunun artık altı hafta gibi kısa bir süre içinde mümkün olması -bir maliyetle de olsa- Covid 19 pandemisi sırasında mRNA aşılarının (mesajcı RNA taşıyan bir molekül) hızlandırılmış gelişiminden kaynaklanıyor. Kanser aşıları da tümörler için benzer bir şey yapacak.

Umut verici bazı erken sonuçlar yayınlanmış durumda. İki Amerikan ilaç firması olan Moderna ve Merck tarafından melanom (bir tür cilt kanseri) için geliştirilen ve mRNA-4157 (V940) olarak bilinen kişiselleştirilmiş bir mRNA kanser aşısı, kısa bir süre önce ilerlemiş tümörleri cerrahi olarak çıkarılmış hastalarda faz 2 denemelerini tamamladı. Tedaviden üç yıl sonra kanser nüksü veya ölüm riski neredeyse yarı yarıya azaldı. Bu, bir faz 2 denemesi için umut verici bir bulgu, ancak aşının yararlılığına ilişkin kesin bir yanıt için daha sonraki aşama denemelerinin sonuçları bilinene kadar beklemek gerekecek.

Bu iki şirket Haziran 2024’te mRNA-4157’nin (V940) farklı tümörlere karşı etkinliğini test etmek amacıyla küçük hücreli dışı akciğer kanseri, renal hücreli karsinom (bir tür böbrek kanseri), ürotelyal karsinom (bir mesane kanseri) ve kutanöz skuamöz hücreli karsinom (bir tür cilt kanseri) hastalarında daha fazla çalışma başlattıklarını duyurdu. Florida Üniversitesi tarafından yapılan çalışmada, sadece dört kişi üzerinde test edilen mRNA tabanlı bir kanser aşısı, aşının tümöre karşı güçlü bir bağışıklık tepkisini tetiklediğine dair kanıtlar üretti.

İllüstrasyon: Shira Inbar / Tam Metin: https://www.economist.com/science-and-technology/2025/01/01/cancer-vaccines-are-showing-promise-at-last