Nöbetçi Eczaneler
Kuş gribi H5N1’in yeni ve şaşırtıcı yayılma biçimi ortaya çıktı!
Son yapılan kapsamlı araştırmalar, H5N1 virüsünün sadece kuşlar arasında değil, aynı zamanda memeliler arasında da hızla yayılabildiğini gözler önüne seriyor. Özellikle evcil kedilerin bu enfeksiyonda kritik bir rol oynayabileceği endişesi artarken, bilim dünyası yeni ve çarpıcı bir gerçeği keşfetmiş durumda. Bu virüs, evrimsel yapısında yaptığı değişikliklerle, çok çeşitli hayvan türlerine adapte olma yeteneği kazanmış durumda. Bu gelişmeler, literatürde “panzootik” yani birçok hayvan türünü kapsayan geniş çaplı bir salgın riskini ortaya çıkarıyor. İnsanlara bulaşma ihtimali ise henüz sınırlı olsa da, virüsün evrimsel yolculuğu, olası büyük salgınlar için alarm zillerini çalmaya başladı.
Özellikle kedilerin, kuş gribinin yayılmasında anahtar rol oynayabileceği düşünülüyor. Hem evcil kediler hem de büyük kedi türleri (kaplanlar, pumalar gibi) bu enfeksiyona karşı oldukça savunmasız durumda. Maryland Üniversitesi Halk Sağlığı Okulu’ndan Doçent Dr. Kristen Coleman, virüsün kuşlardan kedilere ve hatta ineklere geçişinin endişe verici boyutlara ulaştığını vurguluyor. Yaz aylarında vakaların artacağını ve bu durumun hem çiftliklerde hem de vahşi doğada gözlemleneceğini öngörüyor. Kuş gribinin kedilerde yüksek oranda ölümcül olduğunu söylemek de cabası.
20 Yıllık Araştırma, Kedi Türlerinde 607 Vakayı Gün yüzüne çıkardı
2014-2024 yılları arasında bilim insanları, Kristen Coleman ve Ian Gill Bemis önderliğinde yaptığı araştırmayla, dünya genelinde kedilerdeki kuş gribi vaka sayısını inceledi. Toplam 18 ülkede, 607 vaka kayıtlara geçti ve bunların yaklaşık yarısı, yani 302’si ölümle sonuçlandı. Çalışma, yalnızca görünen vakaları ortaya koyuyor; çünkü pek çok enfekte kedi, hastalık sonrası teşhis edilebiliyor. Bu da, gerçek enfekte sayısının çok daha yüksek olabileceğine işaret ediyor. Enfekte kediler, çoğu zaman enfekte kuşları avlayıp yedikleri veya enfekte hayvanlarla temasta oldukları için virüsü kapıyorlar. Ayrıca, diğer bulaşma yolları ise şöyle sıralanıyor:
- Çiğ tavuk eti tüketimi,
- Enfekte memelilerle yakın temas,
- Enfekte ineklerin sütünü çiğ olarak içmek,
- Kedi-kedi arasında virüs transferi.
Çiftlik kedileri, özellikle bu çoklu bulaşma yolları nedeniyle yüksek risk altında bulunuyor. Semptomlar ise oldukça ciddi ve ölüm oranı yüzde 90 civarında. Kuş gribine yakalanan kedilerde, gözlemler arasında beyin iltihabı (ensefalit) ve kuduz benzeri davranış bozuklukları göze çarpıyor. İnsanlara gelince; H5N1 virüsü, bugüne kadar dünya genelinde yaklaşık 950 insanda tespit edildi ve bunların yarısı hayatını kaybetti. ABD’de ise 28 Nisan 2022 ile 7 Mayıs 2025 arasında 70 doğrulanmış vaka ve bir ölüm kayıtlara geçti. Virüsün şu an için insandan insana geçişi gözlemlenmedi, fakat uzmanlar, sürekli evrim geçiren bu virüsün, yeni ve beklenmedik riskler doğurabileceği konusunda uyarıyor. Ian Gill Bemis ise, önümüzdeki dönemlerde özellikle yüksek riskli kedilerde HPAI (yüksek patojenik kuş gribi) ve diğer influenza virüslerinin yaygınlığını ölçmeye yönelik çalışmalar yapacaklarını belirtiyor. Bu gelişmeler, hem hayvan hem de insan sağlığını koruma açısından yeni önlemler alınmasını zorunlu kılıyor. Sonuç olarak, bu araştırma, Open Forum Infectious Diseases dergisinde yayımlandı ve kuş gribi tehdidine karşı uyanık olmanın önemini bir kez daha hatırlatıyor. Bu konuda alınacak önlemler, sağlıklı bir gelecek için hayati önemde.