Nöbetçi Eczaneler
Fransa ve Şili’den Uzmanlardan Çarpıcı Bir Keşif: 11 Milyar Işık Yılı Uzaklıktaki Galaktik Çarpışma
Uluslararası bilim insanları, Fransa ve Şili’den uzmanların öncülüğünde gerçekleştirdikleri detaylı gözlemlerle, yaklaşık 11 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan iki dev galaksinin çarpışma ve etkileşim sürecini ilk kez doğrudan gözlemlemeyi başardı. Bu süreçte, bir galaksi güçlü radyasyon ışınlarıyla diğerine saldırıya geçiyor ve bu saldırı, karşı galaksinin yıldız üretim kapasitesini ciddi anlamda zayıflatarak kozmik dengeleri altüst ediyor. Uzmanlar, bu nadir olaylara “kozmik düello” benzetmesini yaparak, Orta Çağ’daki mızraklı atlı savaşlara göndermede bulunuyorlar.
Quasar’dan Gelen Radyasyonlar ve Galaksi Üzerindeki Etkisi
Gözlemler, Avrupa Güney Gözlemevi’nin yüksek çözünürlüklü Çok Büyük Teleskobu (VLT) ve ALMA radyo teleskopunun kullanılmasıyla gerçekleştirildi. Bu detaylı araştırma, dört yıl boyunca toplanan verilerle desteklendi. Bilim insanları, saldırgan galaksinin merkezinde bulunan ve süper kütleli kara deliğin oluşturduğu kuasar (quasar) yapısının, karşı galaksiye güçlü radyasyon ışınları gönderdiğini tespit etti. NASA verilerine göre, kuasarlar, kara deliğe düşen maddeyle ısınarak milyonlarca dereceye ulaşabilen parlak yapıların oluşmasına neden olur. Bu yüksek enerjili ışınlar, karşı galaksinin içerisinde bulunan yıldız oluşturan gaz ve toz bulutlarını dağıtarak, yeni yıldızların doğmasını engelliyor.
Yıldız Oluşumu Duruyor: Kozmik Dengenin Bozulması
Normalde, yıldızlar büyük gaz ve toz kütlelerinin kendi kütleçekimsel çekimiyle çökmesi sonucu oluşur. Ancak, bu gözlemler, kuasarın yaydığı radyasyonun, bu maddeleri parçalayarak dağıttığını ve dolayısıyla yeni yıldızların oluşumunun imkânsız hale geldiğini gösteriyor. Ayrıca, saldırıya uğrayan galaksiden gelen malzemenin kuasar merkezine yaklaştıkça, kara delik bu maddeleri daha fazla besleyerek radyasyonun gücünü artırıyor. Bu döngü, galaksinin içindeki yıldız üretim mekanizmasını sistematik olarak zayıflatıp duruyor.
İlk Doğrudan Gözlemler ve Bilimsel Çığır
Rusya’daki Ioffe Enstitüsü’nden Sergei Balashev, bu keşfin, “bir kuasarın, yakındaki bir galaksinin moleküler gazı üzerindeki etkisinin doğrudan gözlemlendiği ilk olay” olduğunu belirtiyor. Daha önce, bu tür etkileşimler sadece teorik olarak öne sürülmüştü. Ancak, gelişmiş yüksek çözünürlüklü teleskoplar sayesinde, aslında iki galaksinin birbirleriyle etkileşiminin açıkça görülebildiği ortaya çıktı. ALMA’nın yüksek çözünürlük gücü, bu iki galaksinin yaklaşık binlerce ışık yılı uzaklıkta olduğunu kanıtladı.
Kozmik Mesajlar ve Evrenin Geçmişine Işık Tutmak
Gözlemlerimizden elde edilen ışık, yaklaşık 11 milyar yıl önce bu galaksilerden bize ulaşmış durumda. Bu nedenle, bilim insanları, şu anda galaksilerin birleşmiş olabileceği olasılığını kuvvetle düşünüyorlar, ancak kesin bir kanıt elde edilemiyor. Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Dong-Woo Kim, galaksi birleşmelerinin evrenin gençlik döneminde çok daha yaygın olduğunu vurguluyor. O dönemde, evren daha yoğun ve dinamik olduğu için galaksiler sık sık birleşerek daha büyük yapılar oluşturuyordu. Günümüzde de galaksi birleşmeleri halen yaşanıyor; örneğin, Samanyolu’nun yaklaşık birkaç milyar yıl içinde Andromeda Galaksisi ile birleşmesi bekleniyor, bu da kozmik evrimin devam ettiğinin bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor.