Nöbetçi Eczaneler
Kuzey Afrika’nın kavurucu çöllerinde, Bir Tawil adı verilen yaklaşık 2.060 kilometrekarelik geniş bir arazi parçası, dünya üzerinde “hiç kimsenin toprağı” unvanını taşıyan eşsiz bir bölgedir. Coğrafi konumu itibarıyla Mısır ile Sudan arasında yer alan bu toprak, iki ülke tarafından resmi anlamda sahiplenilmiyor ve yönetilmiyor.
Bu bölgenin tarihsel ve hukuki hikayesi, sınır çizimleri ve uluslararası anlaşmalarla şekillenmiş olup, Bir Tawil’in neden kimse tarafından talep edilmediği ve neden kimse tarafından kontrol edilmediği konusunda önemli ipuçları sunar.
NEDEN KİMSE İSTEMİYOR?
Bir Tawil’in hikâyesi, 19. yüzyıl sonlarında İngilizlerin bölgedeki sınırları belirleme çabalarıyla başlar. 1899 yılında yapılan sınır çiziminde, Bir Tawil bölgesi Mısır’a ait gösterilirken, 1902 yılında yapılan başka bir sınır çizimi bu bölgeyi Sudan’a bırakır. Ancak bu sınır değişiklikleri, iki ülke arasında daha değerli olan başka bölgeleri koruma amacı güder ve böylece Bir Tawil, her iki ülke tarafından da terk edilir. Sonuç olarak, bu özel arazi resmi olarak herhangi bir devletin egemenliği altına girmemiştir.
NE VAR BU TOPRAKLARDA?
Bir Tawil, tamamen çorak ve yaşanabilirliği oldukça düşük bir çöl bölgesidir. Ne zengin maden yatakları ne de stratejik bir önemi bulunur. Ayrıca bölgedeki su kaynakları oldukça kısıtlıdır; yer altı suları bile neredeyse yok denecek kadar azdır. Bu nedenlerle bölge, ekonomik veya askeri açıdan hiçbir çekiciliğe sahip değildir ve bu da ülkelerin ilgisini çekmemesinin başlıca sebebidir.
BAĞIMSIZLIK İLAN EDENLER BİLE OLDU!
Hiçbir devletin resmi egemenliği altında olmayan Bir Tawil, zaman zaman maceraperestler ve girişimcilerin ilgisini çekmiştir. 2014 yılında, bölgeye giden bir Amerikalı, kendi kızını “prenses” ilan ederek, burada kendisine ait bir krallık kurmaya çalışmış ve bu girişimi medyada geniş yankı uyandırmıştır. Ayrıca internet üzerinde, bölgedeki “hayali devletler” veya “mini-krallıklar” kurma projeleri de ortaya çıkmıştır. Ancak bu girişimler, uluslararası hukuk nezdinde hiçbir resmi tanınırlık kazanamamış ve bölge tam anlamıyla hukuki belirsizlikler içerisinde kalmıştır.
DÜNYADA TEK TÜK ÖRNEKLERDEN BİRİ
Bir Tawil, yeryüzündeki “Terra nullius” (hiç kimseye ait olmayan topraklar) statüsüne sahip en dikkat çekici bölgelerden biridir. Bu özelliğiyle hem uluslararası hukuk ve sınır anlaşmazlıkları açısından ilginç bir örnek teşkil eder hem de modern devletlerin sınır belirleme ve egemenlik konularındaki karmaşık meseleleri anlamak adına önemli bir referans noktasıdır.