Nöbetçi Eczaneler
En zenginler daha da zenginleşti ve Amerika’nın toplam servetindeki payları rekor seviyeye ulaştı. Son verilere göre 2024 yılında Amerika’nın en zengin 19 hanesinin serveti 1 trilyon dolar arttı.
Berkeley’deki California Üniversitesi ve Paris School of Economics’te görev yapan iktisatçı Gabriel Zucman’ın analizine göre 1982 yılında ABD’deki en zengin yüzde 0.00001’lik kesimin toplam hane serveti içindeki payı yüzde 0.1’di. O günlerde bu seçkin grup 11 haneden oluşuyordu. 2023’te aynı dilimdeki 19 hanenin payı ise yüzde 1.2’ye çıktı. Bu büyüme kırk yılda gerçekleşmişti.
Ama sadece bir yıl sonra, 2024’ün sonu itibarıyla ABD’deki en zengin yüzde 0.00001’lik kesimin – yani 19 hanenin – toplam hane halkı serveti içindeki payı yüzde 1.8’e sıçrayarak 2.6 trilyon dolar seviyesine geldi. Zucman’a göre kayıtlara geçen en yüksek yıllık artış bu oldu.
Yine Zucman’ın yaptığı bir ölçüm 2024 sonunda ABD’deki toplam hane halkı servetinin 148 trilyon civarında olduğunu gösteriyor. Zucman bu rakamı FED’in verdiği tahmini hane halkı servetinden beyaz eşya ve ödenmemiş emekli aylıkları gibi büyük kalemleri çıkararak buldu.
1990’ın üçüncü çeyreğinden bu yana ABD ekonomisinin büyümesiyle birlikte tüm grupların ortalama net serveti tırmanışta. Ama en zengin Amerikalıların servetindeki büyüme diğer bütün kesimleri açık ara geride bıraktı.
‘Zenginlere yönelik vergiler artırılmalı’
Zucman “Önce kademeli bir artış vardı. Sonra çok yakın zamanda gerçek süper zenginlerin toplam servet içindeki payı olağanüstü ivmelendi” diyor. Yaptığı analiz Amerika’nın Yaldızlı Çağı olarak bilinen günleri de kapsayan 1913’ten başlayıp 2024’e kadar olan dönemi içeriyor. Zucman ve meslektaşı Emmanuel Saez’in çalışması 2020 döneminde Bernie Sanders ve Elizabeth Warren tarafından alıntılanmış, iki senatör zenginlere yönelik vergilerin artırılmasını savunurken bu araştırmayı örnek göstermişti.
Servet yöneticilerine göre 2024 yılında borsadaki yükseliş en tepedekilerin servetine büyük katkıda bulundu. Üstelik bir önceki yıl da kayda değer kazançlar elde etmişlerdi. 2023 ve 2024 son yirmi beş yılda S&P 500’ün üst üste en iyi iki yılı oldu (Başkan Trump’ın küresel ticaret savaşını başlatmasından bu yana piyasalar düşüşte. Bu da en zenginlerin servetinin aslında ne kadar değişken olabildiğini ortaya koyuyor. Servetlerinin büyük bölümü borsaya bağlı olduğundan net varlıkları bir gün içinde milyarlarca dolar oynayabiliyor).
En zengin aileler
Zucman’ın ABD’deki en zengin yüzde 0.00001’e dair araştırmasında yer alanların hane başı serveti en az 45 milyar dolar ve aralarında Elon Musk, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, Bill Gates, Warren Buffett ve özel sermaye yatırımcısı Stephen Schwarzman gibi isimler var. Kimi uzmanlar bu büyüklükte serveti olanlara “süper milyarderler” diyor.
Zenginlerin servetindeki büyümeyle birlikte ABD başta olmak üzere dünya genelinde yeni milyarderler türedi.
JPMorgan Chase bünyesindeki özel banka Amerikalı milyarder sayısını 2021 yılından beri takip ediyor. Bankanın tahminine göre o yıl ülkedeki milyarder sayısı 1.400 civarındayken geçen sene 2 bine yaklaştı. Servet verileri firması Altrata ise 2021’de 975 milyarder varken 2023’teki sayının 1.050’yi bulduğunu tahmin ediyor. Altrata’ya göre bu kişilerin 2023 yılındaki toplam serveti 4.9 trilyon dolar civarındaydı.
En zengin azınlık ABD’de
Dünyadaki eşitsizliği inceleyen World Inequality Database’e göre 2023 yılı itibarıyla ABD’deki en zengin yüzde 1’lik kesim ülkedeki toplam hane halkı servetinin yüzde 34.8’ini elinde bulunduruyor. Başka ülkelerdeki en zengin yüzde 1’lik kesimlerin servet içindeki payına bakınca bu oranın İngiltere’de yüzde 21.3, Fransa’da yüzde 27.2, Almanya’da ise yüzde 27.6 olduğu görülüyor.