Nöbetçi Eczaneler
Günümüzün vazgeçilmezi: Akıllı telefonlar ve uygulamalar
Akıllı telefonlarımız, hayatımızın her alanında yer alırken, en çok kullandığımız uygulamalar da adeta ikinci bir uzvumuz haline geldi. Ancak, bu popüler uygulamaların sadece işlevsellikleri değil, aynı zamanda kullanıcı gizliliğine olan etkileri de giderek daha fazla tartışma konusu oluyor. Tüketici hakları kuruluşu Which? tarafından gerçekleştirilen detaylı bir araştırma, en çok tercih edilen 20 uygulamanın, kullanıcıların kişisel verilerini nasıl ve ne ölçüde topladığını gözler önüne seriyor.
Ücretsiz görünen uygulamaların arkasındaki gerçek
Birçoğumuz, yeni bir uygulamayı indirirken ve kullanırken, bunun karşılığında herhangi bir ücret ödemediğimizi düşünüyoruz. Oysa, bu uygulamalar aslında bizim verilerimizi, gizlilik ve güvenlik endişeleriyle yüz yüze getiriyor. Çoğu zaman, kullanıcıların farkında olmadan, konum bilgisi, mikrofon erişimi, dosya ve kamera izinleri gibi riskli alanlara izin veriliyor. Üstelik, en popüler sosyal medya platformları bile birçok gizlilik ihlali potansiyeli barındırıyor. Facebook, 69 izin talebiyle listenin en başında yer alırken, onun hemen ardından 66 izinle WhatsApp geliyor. Her iki uygulama da, altı adet “riskli” izin talep ederek, kullanıcı verilerini geniş çapta toplamaya devam ediyor.
En fazla izin isteyen uygulamalar ve riskleri
- Samsung SmartThings: 82 izin, bunlardan 8’i riskli kategoride
- Xiaomi Home: 91 izin, 5’i riskli olarak sınıflandırıldı
- TikTok: 41 izin, 3’ü riskli
- YouTube: 47 izin, 4’ü riskli
Özellikle Xiaomi ve AliExpress uygulamaları, kullanıcı verilerini Çin’e ve çeşitli reklam ağlarına aktarmasıyla dikkat çekiyor. Ayrıca, 20 uygulamadan 16’sı, diğer uygulamaların üzerinde istenmeden açılan pencerelere izin veren erişim taleplerinde bulunuyor. Bu durum, kullanıcıların hiçbir müdahale şansı olmadan, arka planda ve izinsiz pencerelerin açılmasına neden olabiliyor. Dahası, 7 uygulama, telefon açıldığında otomatik olarak çalışmaya başlıyor ve kullanıcıya hiçbir uyarı olmadan işlem yapabiliyor.
Veri erişim izinlerinin detayları ve amaçları
İzinlerin gerekçeleri arasında, mikrofon ve konum gibi riskli erişimlerin, uygulamaların temel işlevleriyle bağlantısı olabiliyor. Ancak, bazı uygulamaların bu izinleri, ihtiyaç duyulmadığı halde talep etmesi, dikkat çekici nokta. Örneğin, WhatsApp veya Ring Doorbell gibi güvenlik ve iletişim uygulamaları, mikrofon ve kamera erişimini makul bir gerekçeyle isteyebilir. Fakat, AliExpress, Facebook ve Strava gibi platformların, “şu anda çalışan diğer uygulamaları görme” gibi izinleri talep etmesi, kullanıcıların gizlilik endişelerini artırıyor.
Geliştirici ve şirket yanıtları
Uygulama geliştiricilerinin açıklamalarına göre, Meta (Facebook ve Instagram’ın sahibi), uygulamalarının kullanıcı izni olmadan mikrofon erişimi veya arka planda mikrofon çalıştırmasının teknik olarak mümkün olmadığını belirtiyor. Samsung, tüm uygulamalarının veri koruma yasalarına uygun olarak geliştirildiğini ve kullanıcı gizliliğine önem verdiğini savunuyor. TikTok ise, gizlilik ve güvenliğin temel değerleri olduğunu ve kullanıcıların verilerinin gizliliğine azami özen gösterdiklerini belirtiyor. AliExpress ise, mikrofon ve konum izinlerinin, kullanıcıların açık onayıyla kullanıldığını ve verilerin gizlilik politikaları çerçevesinde korunduğunu iddia ediyor. Şirketler, bu izinleri, kullanıcı deneyimini geliştirmek ve kişiselleştirilmiş hizmetler sunmak amacıyla talep ettiklerini vurguluyorlar.
Uzmanlardan önemli uyarılar ve öneriler
Which? uzmanları, kullanıcıların yeni uygulama indirirken ve izinleri onaylarken dikkatli olmalarını, özellikle riskli izinleri detaylıca incelemelerini öneriyor. Uzmanlar, kişisel verilerin büyük bir değer taşıdığını ve çoğu zaman, bu verilerin şirketler için büyük bir gelir kaynağı olduğunu hatırlatıyor. Kullanıcıların, izinleri kabul etmeden önce, bu izinlerin uygulama ile ne amaçla istendiğini anlamaları ve gereksiz gördükleri izinleri reddetmeleri önemli. Harry Rose diyerek, dikkatli olmanın önemine vurgu yapıyor.