Nöbetçi Eczaneler
İsviçre’nin Yapay Zekâ Atılımı: Kamu Kaynaklarıyla Geliştirilen İlk Büyük Dil Modeli
İsviçre, yapay zekâ alanında devrim yaratmaya hazırlanıyor. Ülkenin önde gelen üniversiteleri ETH Zürih ve EPFL, beraberinde İsviçre Ulusal Süper Bilgi İşlem Merkezi (CSCS) ile güçlerini birleştirerek, tamamen kamu finansmanı ile desteklenen ve açık kaynak kodlu ilk büyük dil modelini geliştirme projesini duyuruyor. Bu model, 2025 yazında kamuoyunun erişimine açılmayı hedefliyor ve yapay zekanın şeffaflık, erişilebilirlik ve etik ilkeler ışığında ilerlemesine öncülük edecek.
Şeffaflık ve Güvenlik Odaklı Bir Yaklaşım
ETH Yapay Zeka Merkezi’nden araştırmacı Imanol Schlag’a göre, bu modelin en büyük avantajlarından biri tamamen açık kaynaklı olması. Bu sayede, yüksek güvenlik gerektiren uygulamalarda temel oluşturabilir ve aynı zamanda bilimsel araştırmalara şeffaflık getirebilir. Schlag, “Açık kaynak modeller, yapay zekanın risklerini ve potansiyelini anlamak adına büyük bir avantaj sağlıyor,” diyerek, süreçlerin açık yürütülmesinin mevzuat uyumluluğu açısından da kritik olduğunu vurguluyor.
Alps Süper Bilgisayarıyla Güçlendirilmiş Bir Proje
İsviçre Yapay Zekâ Girişimi kapsamında hayata geçirilen bu proje, CSCS bünyesindeki Alps süper bilgisayarı ile destekleniyor. NVIDIA’nın en yeni Grace Hopper Superchip teknolojisini kullanan bu sistem, karbon nötr enerjiyle besleniyor ve 10.000’den fazla araştırmacıya hizmet veriyor. Bu altyapı, son 15 yıldır NVIDIA ve HPE/Cray iş birliğiyle inşa edilen güçlü bir ekosistemin sonucudur ve İsviçre’nin yapay zeka alanındaki egemenliğini pekiştirmeyi amaçlıyor.
Çok Dilli Eğitimle Küresel Bir Model
İsviçre’nin geliştirdiği bu büyük dil modeli, dikkat çekici bir biçimde dünyanın 1.000’den fazla dilini kapsayan zengin bir veri setiyle eğitildi. Toplamda yaklaşık 15 trilyon token içeren bu veri, %60 oranında İngilizce ve %40’ı ise diğer diller, kodlar ve matematiksel verilerden oluşuyor. Model, iki boyutta sunulacak: 8 milyar ve 70 milyar parametreli versiyonlarıyla, dünya genelindeki açık kaynaklı en güçlü yapay zeka modelleri arasına girmeyi hedefliyor.
Açık Kaynak ve Paylaşımın Gücü
Modelin tamamı, yani kaynak kodu, eğitim verisi ve ağırlıkları, Apache 2.0 lisansı altında erişime açılacak. Bu sayede, araştırmacılar, eğitimciler ve sektör temsilcileri, bu güçlü yapay zekayı çeşitli alanlarda kullanabilecek. Eğitim metodolojileri, mimari detaylar ve sorumlu kullanım kılavuzları da, gelişmiş ve kapsamlı şekilde kamuoyuyla paylaşılacak.
Yasalara Uyum ve Etik Standartlar
Projenin temelinde, İsviçre’nin katı veri koruma ve telif hakları mevzuatına uyum yatıyor. Ayrıca, Avrupa Birliği Yapay Zeka Yasası’na uygunluk ve şeffaflık kriterleri de gözetiliyor. Araştırmacılar, modelin web taraması verilerinden arındırılmasının, performansı olumsuz etkilemediğini ve etik açıdan daha uygun olduğunu belirtiyor. Bu, yapay zekanın güvenilirliğini artıran önemli bir adım olarak görülüyor.
Avrupa’da Güvenilir ve Şeffaf Yapay Zeka Yolunda Bir Adım
Aralık 2023’te başlatılan İsviçre Yapay Zeka Girişimi’nin bir parçası olan bu proje, 10’dan fazla akademik kurum ve 800’den fazla araştırmacıyı kapsıyor. CSCS’nin yılda 20 milyon GPU saatine kadar kaynak sağlayabildiği bu altyapı, Avrupa’da yapay zekâ alanında yeni bir dönemi müjdeliyor. ETH Zürih ve EPFL’nin önderliğinde, Avrupa’nın ELLIS (European Laboratory for Learning and Intelligent Systems) ağıyla entegre olarak yürütülen çalışmalar, bölgenin güvenilir ve şeffaf yapay zekaya geçişini hızlandırıyor.
Yetenekleri Çekme Gücü ve Stratejik Avantaj
EPFL profesörü Martin Jaggi, bu projenin en büyük avantajlarından birinin, tamamen açık geliştirilmiş olması sayesinde en yetenekli araştırmacıları kendine çekmesi olduğunu söylüyor. Jaggi’ye göre, bu yaklaşım, hem bilimsel ilerlemeyi hızlandıracak hem de İsviçre ve Avrupa genelinde inovasyonu teşvik edecek önemli bir stratejik hamle olarak görülüyor. Bu sayede, bölge yapay zekâ alanında küresel bir güç olma yolunda emin adımlarla ilerliyor.