Nöbetçi Eczaneler
Avrupa Birliği liderleri, doğuda agresif bir Rusya’nın belirmesi ve batıda ABD’nin desteğinin azalması nedeniyle blok tarihinin en büyük zorluklarından biriyle karşı karşıya. Brüksel’deki özel zirvede bir araya gelen liderler, Avrupa’nın hem kendi savunmasını hem de Ukrayna’ya olan desteğini son derece yüksek riskler karşısında nasıl güçlendireceklerini tartıştılar. Toplantıya katılan yetkililer, Ukrayna için güçlü bir barış ve Avrupa savunması için daha bağımsız bir gelecek için çaba gösterme sözü verirken yeni bir aciliyet duygusu öne çıktı.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile birlikte toplantıya girerken “Avrupa açık ve mevcut bir tehlikeyle karşı karşıya” dedi ve bunu bir “dönüm noktası” olarak nitelendirdi.
Liderler, füze savunması, anti-drone sistemleri ve diğer önemli savunma teknolojilerine yapılacak yatırımları finanse etmek üzere 150 milyar euro kredi verilmesini öngören yeni bir yöntem de dâhil olmak üzere Avrupa’nın askeri harcamalarını arttırmaya yönelik seçenekleri tartışıyor. Genel amaç, Atlantik ötesinden destek almadan Rusya ile başa çıkabilmek için kıtayı daha iyi silahlandırmak.
Avrupa ülkeleri ayrıca Ukrayna için bir barış planının neye benzeyebileceğini ve bunu hem mali olarak hem de olası birliklerle nasıl destekleyebileceklerini gözden geçiriyorlar. Ülkeler, ABD’nin Rusya’ya doğru keskin bir dönüş yaptığı bu dönemde Ukrayna’ya ve liderine desteklerini göstermek için çabalıyor.
Toplantı bazı açılardan AB için yeni bir sayfa açıyor. İşbirliği ve barışı teşvik etmek için kurulan blok, müttefikler arasında bile çatışma ve husumetin hüküm sürdüğü bir dünyadaki rolünü düşünmeye zorlanıyor.
Asıl soru ise uzlaşı odaklı hantal yapısıyla AB’nin, Başkan Donald Trump küresel düzeni hızla değiştirirken Avrupa’nın geride kalmamasını sağlamak için kendini yeterince hızlı adapte edip edemeyeceği.
Danimarka: Hemen silahlanmalıyız
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen toplantıya girerken gazetecilere yaptığı açıklamada “Şu anda en önemli şey, açıkçası, Avrupa’yı yeniden silahlandırmak ve çok fazla zamanımız olduğunu düşünmüyorum” dedi ve ekledi: “Savunma ve caydırıcılık için daha fazla harcama yapmalı”
Trump iki aydan kısa bir süre içinde oyunu değiştirdi:
- Ukrayna’da hızlı bir barış isterken Zelenski’yi kamuoyu önünde azarlayarak ve ülkesine yardımı durdurarak müzakerelere zorladı.
- Avrupa’yı ya da Ukrayna’yı doğrudan dâhil etmeden Rusya ile görüşmelere başladı.
- Diğer Avrupa ülkelerini de “adaletsiz” bir sistemde kendilerini korumak için çok az ödeme yapmakla suçladı.
Rusya: Avrupa barış gücü Ukrayna’da görev yapamaz
Avrupa’nın büyük bir kısmı şu anda Ukrayna’nın yanında durduğunu gösteriyor: İngiltere ve Fransa, bir anlaşmaya varılması halinde barış gücü olarak asker göndermeye hazır olduklarını belirtirken, İngiltere Başbakanı Keir Starmer da destek çağrısında bulundu.
Rusya ise Avrupa barış gücünün Ukrayna’da görev yapması fikrine karşı çıkıyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Perşembe günü yaptığı açıklamada bu konuda “uzlaşmaya yer olmadığını” ve Rusya’nın buna izin vermeyeceğini söyledi.
Moskova’da düzenlenen bir basın toplantısında konuşan Lavrov, Rusya’nın Ukrayna topraklarında bu tür birliklerin konuşlandırılmasını NATO’nun ülkedeki potansiyel varlığından farksız göreceğini söyledi ve şöyle devam etti: “Bu tür eylemleri sadece gözlemlemekle yetinmeyiz”
Çarşamba günü Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya’dan gelen tehditlerin ardından kıtayı korumak için Fransa’nın nükleer caydırıcılığını kullanma olasılığını Avrupalı müttefikleriyle konuşacağını söyledi.
İsminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir AB yetkilisine göre -Avrupa’nın daha fazla bir araya geldiğinin bir işareti olarak- İngiltere, Norveç ve Türkiye de dâhil olmak üzere AB dışındaki bazı ülkelerin AB yetkilileri tarafından düzenli olarak bilgilendirilmesi bekleniyor.