Nöbetçi Eczaneler
Aralarında Fransa’nın da bulunduğu 6 Avrupa ülkesinin ortaklaşa ürettiği görüş ötesi radar güdümlü hava hava füzesi Meteor, Atina ve Ankara arasında diplomatik bilek güreşine sebep oldu. Yunanistan, füzelerin Türkiye’ye satışını engellemek için ‘stratejik ortağı’ Fransa’da en üst düzeyde girişimde bulundu ancak ‘şimdilik’ sonuç alamadı.
Politico’nun aktardığına göre potansiyel satış, en son pazartesi günü Paris’teki Yapay Zeka Eylem Zirvesi sırasında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis arasında yapılan görüşmede ele alındı.
‘Fransa değil İngiltere’
Dimokratia gazetesinin haberine göre Macron, Fransa Cumhurbaşkanlığı’nda Miçotakis’i 30 dakika boyunca arabasında bekletti. Kathimerini’nin aktardığına göre yapılan görüşmede Macron, Türkiye’ye Meteor satışı konusunda görüşmeleri doğruladı ancak bunun kesin bir anlaşmaya varılacağı anlamına gelmeyeceğini söyledi. Macron satış görüşmelerinde “anahtar” ülkenin Fransa değil, İngiltere olduğunu vurguladı. Aynı kaynaklara göre Atina bu konuyu takip etmeye devam edecek, ancak satışın engellenmesi için direkt bir müdahalede bulunmayacak. Bu durum, Yunanistan hükümetinin basına yansıttığı tepkisinin milliyetçi tabanı konsolide etmek için olduğu tezini güçlendiriyor.
Ege’de üstünlük mücadelesi
Türkiye, eskiyen F-16 filosunu beşinci nesil savaş uçağı F-35’lerle değiştirmeyi planlıyordu. Ancak 2019’da Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri satın aldıktan sonra F-35 ortak üretim programından çıkarıldı. Yunanistan bu süreçte hem elindeki F-16’ları en üst versiyon Blok 70 Viper seviyesine yükseltti. Hem de Fransa’dan 24 adet Rafale savaş uçağı aldı. Bu uçaklar gelişmiş AESA radarları ve görüş ötesi Meteor füzeleriyle Atina’ya yıllar sonra Ege’de hava üstünlüğü sağladı.
Türkiye açığı kapatmaya çalışıyor
Türkiye, kendi beşinci nesil savaş uçağı Kaan’ı üretene kadar doğan açığı hem 40 adet yeni F-16 Block 70 hem de 40 adet İngiltere, İtalya, İspanya ve Almanya ortak yapımı Eurofighter savaş uçağı alarak kapatmak için harekete geçti.
ABD, İsveç’in NATO üyeliğine Ankara’nın evet demesi sonrası F-16 satışına onay verdi. Eurofighter’da ise Almanya’nın vetosuna takıldı. Ancak başta İngiltere olmak üzere diğer üç üretici ülkenin baskısıyla satışa yeşil ışık yaktı.
Meteor ile birlikte Eurofighter
Ankara, şimdi Eurofighter’ların son versiyonları Tranche 4 ve 5 için İngiltere’yle pazarlığı sürdürüyor. Ancak Türkiye, Ege’de Yunan Hava Kuvvetleri’yle denge sağlamak için bu uçakları mutlaka Meteor füzeleriyle birlikte almak istiyor. Eurofighterların sadece Tranche 3 ve üstü versiyonları bu füzeleri kullanabiliyor.
Yunan Savunma Bakanı devrede
Yunanistan, Rafale ve Meteor füzeleriyle Ege’de elde ettiği avantajı korumak için bu füzelerin Türkiye’ye satışını engellemeye çalışıyor. Bunun için ilk olarak ocak ayı sonunda Yunan Savunma Bakanı Nikos Dendias Fransa’nın Atina Büyükelçisi Laurence Auer’i bakanlığa çağırıp “ülkesinin bu satışa karşı olduğunu” bildirmişti. Yunanistan’ın önde gelen gazetelerinden Kathimerini’ye konuşan bir Fransız diplomat, tıpkı Macron gibi olası satışa Fransa’nın değil, İngiltere’nin liderlik ettiğini söyledi.
Öte yandan Dendias’ın sürece müdahalesi hükümet içinde de rahatsızlığa neden oldu. Yunan basını ve kulislere yansıyan bilgilere göre daha önceki dönem Dışişleri Bakanı olan Dendias’ın Dışişleri Bakanlığı’ndan bağımsız bir şekilde büyükelçiyi Savunma Bakanlığı’na çağırması rahatsızlık yarattı.
Ankara-Atina gerilimi
Ankara, Yunanistan’ın Meteor satışını engelleme girişimlerinden rahatsız. Bu durumun iki ülke arasında yaşanan yumuşama sürecine zarar verdiğini ilgili makamlara iletti.
Öte yandan Atina, Piaggio Aerospace’in Türk şirketi Baykar’a devredilmesinden önce bilgilendirilmemesi konusunda da İtalya’ya karşı bir protesto dosyası hazırlıyor.
Meteor neden önemli?
Meteor, Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya İsveç ve Alman ortaklığında kurulan MBDA şirketi tarafından geliştirildi. Satış için ülkelerin tamamının onayı gerekiyor. 200 kilometre azami menzile sahip Meteor sesten 4 kat hızla uçuyor, hedefi kendi radarıyla takip ediyor. Pilot, düşman uçak tarafından farkedilmeden füzeyi ateşliyor. Hedefteki uçağın Meteor’dan kaçınması neredeyse imkânsız hâle geliyor.